Αρταξέρξης

Όνομα τεσσάρων βασιλιάδων της Περσίας. 1. Α. Α’ ο Μακρόχειρ (; – 425 π.Χ.). Βασιλιάς της Περσίας (464-425). Ήτανγιος του Ξέρξη Α’. Μετριοπαθής και δίκαιος, αντιμετώπισε με επιτυχία εσωτερικές αντιδράσεις και επαναστάσεις περιοχών (της Βακτριανής, αλλά κυρίως της Αιγύπτου που για 10 χρόνια προσπάθησε να αποτινάξει τον περσικό ζυγό με τη βοήθεια των Αθηναίων). Δέχτηκε τον Θεμιστοκλή, όταν εκείνος αναγκάστηκε να ζητήσει καταφύγιο στην Περσία. Σύναψε με τους Αθηναίους την Καλλίειο ειρήνη (448 π.Χ.) με την οποία αναγνώριζε την ανεξαρτησία των ελληνικών πόλεων της Μικράς Ασίας. 2. Α. B’ (; – 358 π.Χ.). Βασιλιάς της Περσίας (404-358). Ήταν γνωστός και ως Μνήμων για την αξιοθαύμαστη μνήμη του. Εγγονός του Α. Α’. Είναι γνωστός στην ελληνική ιστορία (από την Κύρου Ανάβαση του Ξενοφώντα) για την ανταρσία που ξεσήκωσε εναντίον του ο αδελφός του Κύρος ο Νεότερος, για να του πάρει τη βασιλεία, και η οποία έληξε με τη μάχη στα Κούναξα (401), όπου σκοτώθηκε ο Κύρος. Αντιμετώπισε ύστερα την προσπάθεια των Σπαρτιατών vα αποσπάσουν τις ελληνικές πόλεις της Μικράς Ασίας από την περσική κυριαρχία, προσπάθεια που εξελίχτηκε σε μακρόχρονο αγώνα, o οποίος έληξε με την Ανταλκίδειο ειρήνη (386) και με τίμημα την απώλεια της ανεξαρτησίας των ελληνικών πόλεων της Μικράς Ασίας. Ο Α. Β’ δεν έδειξε ιδιαίτερες ικανότητες στην αντιμετώπιση των μεγάλων εσωτερικών προβλημάτων του απέραντου κράτους του (ανταρσία των σατραπών) ούτε κατόρθωσε, παρά τις μεγάλες προσπάθειές του, να επαναφέρει την Αίγυπτο υπό την περσική κυριαρχία. 3. Α. Γ’ ο Ώχος (; – 338 π.Χ.). Βασιλιάς της Περσίας (358-338). Γιος του Α. Β’,δολοφόνησε τους μεγαλύτερους αδελφούς του (362 π.Χ.) και περίπου 80 συγγενείς του για να μείνει μόνος υποψήφιος για τον θρόνο, στον οποίο ανέβηκε μετά τον θάνατο του πατέρα του. Αντίθετα με τον πατέρα του, επέδειξε διοικητικές και διπλωματικές ικανότητες, και σημείωσε αρκετές πολεμικές επιτυχίες στην Αίγυπτο και τη Συρία· αυτός κατέστρεψε τη Σιδώνα. Ήταν όμως τόσο το μίσος που είχε εμπνεύσει με τη σκληρότητά του, ώστε τον δηλητηρίασε ο ευνοούμενός του Βαγώας. 4. Α. Δ’ (τέλη 4ου αι. π.Χ.). Με το όνομα αυτό ανέβηκε στον θρόνο, για σύντομο διάστημα, ο τύραννος της Βακτρίας Βήσσος, όταν σκότωσε τον Δαρείο Γ’, την εποχή που ο Μέγας Αλέξανδρος εισέβαλε στο περσικό κράτος. Τάφος του Αρταξέρξη Β’ στο Χαγκ-ι-Ρουστέμ, την αρχαία Περσέπολη. Ο Πέρσης βασιλιάς εικονίζεται στο πάνω αριστερό τμήμα.